SENTURK

Yabancı OKULLAR Ve Misyoner Faaliyetleri

Kanuni Sultan Süleyman’ın Fransa’ya verdiği ayrıcalığı (kapitülasyon) fırsat bilen diğer Avrupalı devletler de Osmanlı Devleti’nde okullar açmaya başlamıştır (Tablo 5.4). Oysa kapitülasyonlar ekonomik amaçlar için hazırlanmıştı ve kapitülasyonlarda eğitimle ilgili bir hüküm yer almamıştı. Bu duruma rağmen Osmanlı Devleti’nde yabancı okulların açılmasına Papa ve Fransa öncülük etmiştir.

1583 yılında Cizvit rahibinin İstanbul’a gelmesini sağlayan Papa ve Fransa Devleti, Cizvit rahibinin İstanbul’da Saint Benoit (Sant Benot) Kilisesi’ne yerleşmesini sağlamıştır. Saint Benoit kilisesine yerleşen Cizvit rahibi, burada bir okul açılmasını sağlamıştır. Daha sonraki dönemlerde kapitülasyonları bahane eden birçok ülke Osmanlı Devleti’nde okullar açmaya devam etmiş, 1839 yılına kadar Katolik Mezhebi’ne mensup Hristiyanların açtığı okulların sayısı 40’a ulaşmıştır.

Osmanlı Devletinde Azınlık Okulları Ve Yabancı Okullar

Fransız Okulları 127

İngiliz Okulları 60

Amerikan okulları 131

Almanya 22

İtalya 22

Avusturya 11

Rum Okulları 4390

Ermeni Okulları 851

Bulgar okulları 693

Yahudi 331Sırp  85

Romen okulları 63

Rusya 7

İran 4

Katolik rum 60

Toplam 384 Okul

Osmanlı topraklarında ilk Protestan mezhebine mensup misyoner okulu, 1824 yılında Beyrut’ta Amerikalılar tarafından açılmış, daha sonra bu okulların açılışları hızla devam etmiştir. Genelde din adamlarının çabalarıyla açılan bu okullar, dinî amaçların dışında ekonomik, kültürel ve siyasi amaçlar için de misyonerlik faaliyetleri yapmıştır.

Osmanlı Devleti’nde 1869 Maarif-i Umumiye Nizamnâmesi’ne kadar yabancı okullarla ilgili düzenleme yapılmamış, Lozan Antlaşması ile birlikte gayrimüslim ve yabancı okullara tanınan ayrıcalıklar tamamen kaldırılmış, bu okulların Türk kanun ve yönetmeliklerine tabi olmaları sağlanmıştır.